Stosowanie bufora jest często kwestią sporną, zarówno wśród instalatorów urządzeń grzewczych jak i samych klientów. Jedni uważają go za niezbędny komponent instalacji z pompą ciepła, inni za niepotrzebny wydatek i urządzenie zajmujące cenne miejsce oraz zwiększające straty energii.
Czym jest bufor?
Bufor, czyli inaczej zbiornik akumulacyjny, jest elementem instalacji, w którym magazynowana jest woda zasilająca układ instalacji grzewczej centralnego ogrzewania. Nie należy mylić go ze zbiornikiem c.w.u., który z kolei magazynuje wodę na potrzeby użytkowe domowników.
Podstawowe funkcje bufora
Głównym zadaniem bufora jest zwiększenie tzw. zładu wody, czyli pojemności wodnej instalacji. Wpływa to na zmniejszenie liczby załączeń pompy ciepła, co przekłada się na wydłużenie żywotności sprężarki. Aby pompa ciepła pracowała prawidłowo i wydajnie musi mieć też zapewniony tzw. minimalny przepływ wody oraz odpowiednią różnicę temperatur na zasilaniu i powrocie.
To właśnie zadanie bufora – choć nie jedyne. Może on funkcjonować również jako sprzęgło hydrauliczne – czyli urządzenie oddzielające źródło ciepła od obiegu instalacji. Warto pamiętać, że działa to tylko w jedną stronę – sprzęgło hydraulicznie nie może być wykorzystane jako bufor ciepła.
Bufor jako narzędzie do odszraniania
Pojawianie się szronu na parowniku pompy ciepła to naturalne zjawisko, zachodzące kiedy temperatura na zewnątrz oscyluje w okolicach 0°C przy dużej wilgotności powietrza. Oblodzone lamele parownika sprawiają, że zmniejsza się powierzchnia wymiany ciepła i cały system działa mniej efektywnie, następuje obniżenie mocy chłodzenia, wzrost zużycia energii i tym samym wzrost kosztów eksploatacji. Parownik należy więc odszraniać. Możliwe jest to poprzez odwrócenie cyklu pracy pompy ciepła – czynnik o wysokiej temperaturze wtłaczany jest na parownik dzięki energii zgromadzonej w buforze.
Kiedy koniecznie należy zamontować bufor?
Montaż bufora jest szczególnie ważny w momencie gdy mamy do czynienia z modernizacją istniejącej instalacji grzewczej i gdy w jej skład wchodzi kilka różnych źródeł ciepła, które nie są likwidowane. Do bufora można bowiem podłączyć różne urządzenia w obrębie jednej instalacji. Bufor też jest niezbędny w przypadku przewymiarowania pompy ciepła – może on kompensować naddatek powstałej mocy grzewczej.
Oczywiście najlepiej jest nieprzewymiarowywać pompy ciepła (tyczy się to każdego urządzenia grzewczego). Jednak taka sytuacja może mieć miejsce wtedy gdy na dany moment tylko część budynku jest użytkowana np. parter domu, a druga jest w wykończeniu. Pompę ciepła dobieramy wtedy do docelowego zapotrzebowania energetycznego budynku, a w międzyczasie bufor może częściowo kompensować nadwyżkę produkowanej energii.
Kiedy można zrezygnować z bufora ciepła?
Jednym z przypadków kiedy możemy sobie pozwolić na rezygnację z bufora jest instalacja opierająca się wyłącznie na ogrzewaniu podłogowym. Jednak i tu nie zawsze jest to możliwe. Ogrzewanie podłogowe nie może być podzielone na pozamykane strefy. Podzielenie podłogówki na pętle z siłownikami i sterowanie osobno każdą z sekcji spowoduje niewystarczający zład wody i jej przepływ, a pompa ciepła nie będzie pracować prawidłowo. Jeśli jednak poszczególne sekcje nie są odcinane, montaż bufora jest rzeczywiście zbędny.
Prawidłowy dobór wielkości bufora
Podstawowym kryterium doboru bufora jest minimalny zład wody w instalacji. Uogólniając, przyjmuje się 10 litrów na każdy kilowat mocy pompy ciepła. Aby jednak jak najlepiej dobrać bufor zawsze trzeba posiłkować się zaleceniami producentów urządzenia zawartymi w karcie produktu. Za mały bufor nie spełni swojej funkcji utrzymania zalecanego zładu wody i przepływów, a zbyt duży będzie niepotrzebnym obciążeniem dla pracy pompy ciepła.
Dopasowanie temperatury
Bufor musi zapewniać temperaturę możliwie jak najwyższą. Jej wyznacznikiem jest zapotrzebowanie danej instalacji. Jeżeli w domu posiadamy tylko grzejniki o wymaganej temperaturze 55°C to na buforze powinno znaleźć się 60-65°C. W przypadku instalacji mieszanej (podłogówka plus grzejniki), priorytetem dla bufora powinna być temperatura dla grzejników. Podłogówka wyposażona jest w zawór mieszający, którego zadaniem jest uzyskanie optymalnej, odpowiednio niższej temperatury.
Bufor a straty ciepła
Przeciwnicy montowania buforów najczęściej posługują się argumentem o stratach ciepła. Czy mają rację? Straty ciepła są oczywiście nieuniknione. W końcu mamy dodatkowy element w instalacji, który przechowuje ciepłą wodę. Im wyższa temperatura wody w buforze, tym straty będą większe. Kiedy w budynku w danym momencie nie jest potrzebna energia cieplna, a bufor jest nią naładowany i oczekuje na możliwość przekazania ciepła na instalację, to te niewielkie straty muszą wystąpić.
Należy jednak pamiętać, że każdy bufor pokryty jest grubą warstwą izolacyjną aby to zjawisko minimalizować. Decyzja o zastosowaniu bufora ciepła powinna być zawsze podjęta indywidualnie, uwzględniając wszystkie aspekty techniczne danej instalacji, a nie tylko straty ciepła.
